“Sorry jako”- Phong trào chế nhạo Andrej Babiš của người Séc

Từ đầu tháng Một 2017, báo điện tử Echo24.cz bắt đầu bới móc những bất minh trong nguồn gốc tài sản của tỉ phú Andrej Babiš và những giải thích tiền hậu bất nhất của viên bộ trưởng Tài chính càng làm cho sự việc trở thành tâm điểm chú ý không chỉ của dư luận, mà bắt đầu cả từ phía các đối thủ chính trị. Trong khi đó, tính cách hài hước nổi tiếng của người Séc đã tìm thấy “nguồn cảm hứng” từ câu nói đệm tình cờ mà Andrej Babiš thốt ra trên kênh Truyền hình Séc khi từ chối giải trình chi tiết mức độ tài sản của mình. Hàng loạt các biểu tượng hài hước dựa trên cơ sở câu “Sorry jako” hầu như vô nghĩa đang lan tải với tốc độ chóng mặt trên các mạng xã hội.

Thậm chí, trên mạng xã hội Facebook đã hình thành cả trang cộng đồng Sorryjako, mà tại đó người sử dụng có thể bổ xung thêm những ý tưởng hài hước của mình nhằm vào Andrej Babiš. Phong trào càng trở nên sôi động vào thời điểm mà nhiều người kinh doanh đang “nổ đom đóm mắt” vì hệ thống quản lý doanh thu trực tuyến (EET) mà không ai khác chính Andrej Babiš là cha đẻ tinh thần. Nhiều người hết sức bất bình, là trong khi Andrej Babiš muốn tất cả người kinh doanh mà bị tỉ phú này gián tiếp coi như kẻ trộm, phải khai báo từng xu doanh thu, thì bản thân bằng những thao tác ranh ma lách nghĩa vụ đóng thuế với mức độ khổng lồ.

Ý tưởng hài hước phong phú của người Séc được thể hiện, ví dụ trong bức tranh biếm họa khi một cô bé từ chối thú nhận lỗi của mình để nhận quà từ Thánh Mikuláš bằng câu “sorry jako” hay tấm hình hóa đơn với mã số từ hệ thống EET kèm dòng chữ “sorry jako”.

Cộng đồng mạng trên trang sorryjako còn kêu gọi tổ chức sự kiện vào cuối tháng Ba 2017, vào thời điểm khi mà các đối tượng đóng thuế phải nộp biểu mẫu khai thuế thu nhập chỉ điền câu nói mà lập tức đã trở thành “kinh điển” của bộ trưởng Tài chính Andrej Babiš: “Và tại sao tôi lại phải báo cáo tất cả thu nhập của mình? Sorry jako.”

Cùng với Facebook, mạng xã hội Twitter cũng xuất hiện hàng trăm ý tưởng chế nhạo Andrej Babiš tại Hashtag #sorryjako.  “Sorry jako” được điền vào mục thu nhập trong biểu mẫu khai thuế; “sorry jako” là câu đa năng để lý sự cho việc đi làm, vào học muộn hay không có quà tặng sinh nhật…Có người sử dụng còn dịch “như đúng rồi”, rằng tiếng Nhật “soriako” là từ để chỉ kẻ không đóng thuế. Trang dotyk.cz chuyên về các lĩnh vực kinh doanh thì mỉa mai, rằng có thể sử dụng câu “thần chú” “sorry jako” làm lý sự để lách luật về EET.

Trang  Pravý břeh, gần gũi với đảng cánh hữu đối lập ODS còn phản ứng với thái độ cự tuyệt của Andrej Babiš khi nói về tài sản của mình trong chương trình tranh luận Partie trên kênh TV Prima, rằng “đã lột đến quần xi-líp và sẽ không vạch chym ra”. Theo Pravý břeh, có lẽ cũng nên trưng cầu, xem liệu dân chúng muốn nhìn thấy biểu mẫu khai thuế thu nhập của Andrej Babiš hay là “chym” của ông ta.

Theo cổng CZ.NIC, thì nhà báo Miloš Čermák thậm chí đã đăng ký tên miền internet www.sorryjako.cz, nhưng tạm thời chưa có nội dung gì. Nhiều chính khách cũng không bỏ lỡ thời cơ và tham gia vào phong trào “sorry jako”. Ví dụ phó chủ tịch Quốc hội Jan Bartošek (KDU-ČSL) bình luận là “cảm hứng cuộc sống” khi chia sẻ biếm họa về Andrej Babiš.

Trong khi phong trào hài hước đẩ kích Andrej Babiš tiếp tục cuộc sống riêng của nó trên internet, từ thủ tướng Bohuslav Sobotka cho tới các chính khách phe cầm quyền và đối lập nhiều người đã lên tiếng chỉ trích Andrej Babiš và yêu cầu nên giải thích thuyết phục hơn thu nhập của mình.