Séc-Slovakia

Chính phủ liên minh của Séc có thể bị giải thể

Cập nhật lúc 05-04-2012 09:05:15 (GMT+1)
Ảnh minh họa (Nguồn: internet)

 

Tuần tới sẽ quyết định về số phận của chính phủ liên minh Séc, tếp tục tồn tại hoặc chuẩn bị cho bầu cử trước hạn định.  Số phận liên minh cầm quyền ba đảng (ODS, TOP 09 và Việc công) hiện nay của Cộng hoà Séc đang đứng trước vực thẳm diệt vong, mặc dù sau khi hình thành, nó đã từng được đánh giá là mạnh nhất trong lịch sử tồn tại của nhà nước Cộng hoà Séc.


Cách đây hai năm, cũng vào khoảng thời gian này, kỳ bầu cử vào quốc hội đã khẳng định chiến thắng của đảng trung tả Dân chủ Xã hội (ČSSD), nhưng nó đã không thành công trong việc thành lập chính phủ. Bởi ČSSD đã không tìm được tiếng nói chung với các đảng khác cũng giành được chỗ trong quốc hội là Dân chủ Công dân (ODS), TOP 09, Cộng sản (KSČM) và Việc công (VV). Ba đảng là ODS, TOP 09 và VV sau đó đã bắt tay nhau lập lên một nội các do thủ tướng Petr Nečas (chủ tịch ODS) cầm đầu, mà dạo đó được đánh giá là có tiềm lực mạnh nhất trong tất cả các đời chính phủ được thành lập kể từ khi nhà nước Cộng hoà Séc ra đời, bởi nó có sự hậu thuẫn của gần 120 nghị sĩ trong quốc hội 200 ghế. Nghĩa là nếu chỉ tính theo cán cân lực lượng chính trường, trên „lí thuyết“ nó sẽ phải là cực mạnh. Thế nhưng chỉ sau hai năm tồn tại, nghĩa là đúng nửa nhiệm kỳ, vào những ngày này nguy cơ sụp đổ của chính phủ Petr Nečas hiển hiện rõ hơn bất kỳ thời điểm nào khác.

Ngay khi chào đời, thế „chân kiềng“ (ODS, TOP 09 và VV) ngỡ như rất bề thế song lại hết sức bấp bênh bởi sự đỏng đảnh của tân đảng VV, chính đảng mà càng ngày càng bị thiên hạ dị nghị là vận hành mang đậm sắc thái của một công ty kinh doanh hơn là một đảng chính trị. Sự bấp bênh của nó ngày càng hiện rõ qua những mâu thuẫn nhiều khi rất con trẻ, tới mức có lúc những tranh cãi của các vị lãnh đạo những đảng này bị thiên hạ mỉa mai là giống như mấy thằng nhãi ranh „đọ chim“ nhau khi chơi đùa trên bãi cát. Song họ vẫn cố ngậm bồ hòm làm ngọt để giữ hoà khí, ngõ hầu xơi nốt mâm cỗ quyền lực mà mình dầy công chế biến cho tới khi nó hết nhiệm kỳ sau hai năm nữa.

Nhưng những giọt nước cuối cùng đã tràn li, khi vào ngày thứ ba, 3.4.2012, ban lãnh đạo tối cao VV đã ra tuyên bố chính thức là sẽ rút lui khỏi chính phủ. Nếu (lại nếu) như những yêu sách của họ không được các đối tác chấp nhận. Song lần này, theo đánh giá của giới quan sát, thì VV đã „quá đáng“ trong những đòi hỏi của mình và nguy cơ sụp đổ của chính phủ là rất có thể xảy ra. Và rất sớm. Bởi VV đưa ra những đòi hỏi mà ODS và TOP 09 khó lòng có thể chấp nhận được vào cái thời điểm mà uy tín của VV trước cử tri mất thảm hại, trong khi nhân vật trọng yếu nhất là Vít Bárta đang phải hầu toà vì cáo buộc đưa hối lộ. Hơn nữa điều kiện VV đưa ra sặc mùi „tối hậu“ thậm chí „tống tiền“.

Ngay sau khi VV đưa ra yêu sách, các đối tác trong liên minh cầm quyền đã phản ứng quyết liệt. „Nếu các bộ trưởng của VV rời bỏ chính phủ, chúng tôi sẵn sàng tìm hướng giải quyết phù hợp. Theo cá nhân tôi, thì cách đàng hoàng nhất và khẩn trương nhất là bầu cử trước thời hạn,“ phó chủ tịch TOP 09, bộ trưởng Tài chính Miroslav Kaloušek phản ứng đầu tiên và khẳng định, rằng như thế sẽ là dấu hiệu tích cực nhất, khi loại bỏ ra khỏi chính trường Séc „một cái gì đó kinh tởm“ như đảng Việc công. Ngay sau đó, chủ tịch ODS, thủ tướng Petr Nečas tuyên bố: „Tôi không sợ bầu cử trước thời hạn,“ và đồng thời cho biết là muốn hợp tác tổ chức các biện pháp của đảng mình với TOP 09 chống lại kiểu sức ép „tối hậu“ của VV. Chủ tịch TOP 09, Ngoại trưởng Karel Schwarzenberg nhấn mạnh, rằng TOP 09 sẽ không để VV „làm hỏng cuộc vui“ của mình và sẵn sàng chấp nhận bầu cử sớm. Khả năng này được phe đối lập ČSSD nhiệt liệt ủng hộ, vì thực tế cho thấy, là gần thập kỷ qua mặc dù luôn giành thắng lợi trong bầu cử, nhưng ČSSD liên tục phải chấp nhận đứng ở vị thế đối lập và hiện nay đây là thời khắc mà tín nhiệm của cử tri giành cho ČSSD đạt tỉ lệ cao nhất, là cơ hội vô cùng lớn để trở về vị trí quyền lực.

Với ODS và TOP 09, thì nếu chuyện đó xảy ra, thì dĩ nhiên là những kế hoạch cải tổ đang diễn ra sẽ bị dang dở. Nghĩa là hỏng đại sự. Và vì thế cho nên, giới quan sát vẫn cho rằng, khi cơn nóng đầu này qua đi, các thủ lĩnh đảng trong liên minh cầm quyền sẽ tiếp tục ngồi lại tìm hướng vượt khủng hoảng. Nhưng dù sao thì lòng tin mong manh giữa các đối tác liên minh đang tiếp tục rệu rã.

Khả năng khác, là chính phủ thiểu số của ODS và TOP 09 với sự ủng hộ ngầm của VV. Kịch bản này đã được VV đề cập đến sau cuộc bầu cử năm 2010, nhưng dạo đó ODS và TOP 09 không mấy mặn mà. Chủ tịch VV Radek John cuối tuần rồi lại nhắc đến phương án này và nhiều chính khách khác của VV cũng có dấu hiệu ủng hộ. Với liên minh cầm quyền, thì nếu theo phương án này, kế hoạch cải tổ hiện nay cho tài khoá năm 2012-2013 sẽ không bị ném vào sọt rác, trong khi VV cũng không bị loại khỏi cuộc chơi. Nhưng phương án này cũng đồng nghĩa với việc VV tiếp tục có khả năng „làm tiền“ đối tác.

Cũng còn có cách giải quyết khác vẫn bỏ ngỏ, là VV tiếp tục ngồi lại trong chính phủ, nhưng có thể với cái tên khác để phần nào rủ bỏ quá khứ không mấy đẹp đẽ. Nhưng điều làm các đối tác trong liên minh bực mình nhất là cách xử lí của VV, khi hàng loạt yêu sách mà họ đưa ra không trực tiếp cho đối tác, mà qua truyền thông đại chúng. Quan trọng nhất, là theo „mệnh lệnh“ của đảng, các bộ trưởng VV trong chính phủ cho đến ngày 1.5.2012 sẽ đệ đơn từ chức, nghĩa là trong tháng tư này các đối tác trong liên minh vẫn còn thời gian để đàm phán. Nhưng „phương án hoà giải“ này tạm thời không mấy thuyết phục cho lập trường cương quyết của Nečas và Kalousek.

Chính phủ liên minh Séc 2010
Chính phủ liên minh Séc khi thành lập.

Cương quyết đến mức độ nào

„Nguyên nhân mất lòng tin trong chính phủ chủ yếu là do VV. Các tuyên bố của họ không hề mang tính xây dựng, mà chỉ ra lệnh cho người khác,“ thủ tướng Petr Nečas nhấn mạnh và cho biết, là đợi VV thông báo lập trường chính thức và trực tiếp: „Tôi không hề có liên hệ với thủ lĩnh và cả bộ trưởng nào của VV. Không ai nói gì với tôi, mà tôi chỉ có nhắn nhủ qua truyền thông đại chúng.“ Thái độ cương quyết nhất của thủ tướng Petr Nečas tạm thời là thông cáo báo chí gửi cho truyền thông vào buổi tối ngày 3.4.2012: „Tôi đã thông báo cho lãnh đạo đảng Việc công, rằng vào thời điểm các bộ trưởng của họ đệ đơn từ chức, ngay lập tức sẽ loại bỏ bất kỳ khả năng nào để tiếp tục đàm phán với VV về tiếp tục hợp tác ba đảng.“ Trả lời câu hỏi của phóng viên Mladá fronta Dnes, thủ tướng Nečas cho rằng, có thể phỏng đoán những nước cờ của VV là có chủ đích, bởi ngày 4.4.2012, chủ tịch nhóm nghị sĩ VV Vít Bárta tiếp tục ra hầu toà. „Những phỏng đoán này là có lí, nhưng chắc chắn là tôi không tham gia phát tán nó,“ Nečas  nói.

Bộ trưởng Tài chính Miroslav Kalousek cũng có thái độ tương tự trong chương trình thời sự buổi tối 3.4 trên kênh ČT, rằng nếu các bộ trưởng VV đệ đơn từ chức nghĩa là nội các liên minh chấm dứt. „Bọn họ hãy ôm lấy những cái chuyện nghe lén nhau của mình, những ô uế, những Krystýna Kočí và Škarka của mình và biến đi,“ Kalousek mỉa mai vào nội tình VV.

Báo điện tử Česká média hôm 4.4.2012 bình luận, rằng ông trùm thực sự của VV là Vít Bárta ý thức rõ ràng, rằng nếu bị kết tội thì sự nghiệp chính trị của mình và mọi hy vọng của VV sẽ thành mây khói. Nên quyết liệt chống trả như con sư tử bị thương và chuyện những đoạn băng nghe lén lần lượt được tiết lộ là nằm trong kế hoạch phản công chuẩn bị kỹ càng. Các đoạn băng nghe lén chỉ khẳng định sự thối tha trong chính trường Séc mà thiên hạ từ lâu đã biết nhưng chỉ phong thanh. Theo Česká média, thì chẳng còn ai ngạc nhiên gì nữa về mối quan hệ hữu hảo của Pavel Bém với Roman Janoušek. Và rằng nếu như khẳng định sự thật cả những đồn đoán, là trong xe của Roman Janoušek cảnh sát tìm thấy cocaine, là nguyên nhân buộc Janoušek phải điên cuồng bỏ chạy bằng mọi giá kể cả đâm trọng thương người phụ nữ gốc Việt, thì chuyện còn xôm tụ hơn nữa. Các đoạn băng bị tiết lộ chỉ là lời cảnh cáo ngầm, rằng mọi chuyện chưa hết đâu, mà sẽ còn tiếp nữa, và ODS hãy „biết điều“ tác động đến toà án trước phán quyết sẽ được đưa ra nay mai.

Thậm chí Vít Bárta đã phải thả ra quân bài cuối cùng và đe doạ buộc các bộ trưởng của VV từ chức và các đệ tử trung thành sẽ thực hiện theo „nghị quyết của đảng“. Vít Bárta đáng cược vào khả năng, là Nečas và Kalousek sẽ giật mình. Có thể.  

Nhưng tạm thời cho thấy nước cờ của Bárta sai lầm. Bởi Petr Nečas và Miroslav Kalousek có một kẻ thù chung, đó là „soái trùm“ Václav Klaus với chiều hướng thân Nga (đồng thời cũng là tấm bình phong vững chãi lâu nay của Pavel Bém, Vít Bárta). Tháng tư năm 2013, sau khi kết thúc nhiệm kỳ, Václav Klaus sành sỏi vẫn còn rất nhiều cơ hội tái hiện chính trường đỉnh cao với nguồn tài chính yểm trợ hùng hậu, mà màn trình diễn đầu tiên chẳng đâu xa. Thiên hạ đã chứng kiến đội ngũ hùng hậu các doanh nhân chiến hữu đầy tính „răn đe“ trong đội hình tiếp đón bà thủ tướng Đức Angela Merkel tại Phủ tổng thống mới đây. Mà viễn cảnh này là khó có thể chấp nhận được, nhất là với Kalousek.

Vì thế cho nên, có thể Vít Bárta đã ngây thơ chưa tính hết điều đó trước khi ném ra quân bài „từ chức“ để cuối cùng dẫn đến bầu cử sớm hạn. Đồng nghĩa với việc buộc Václav Klaus ngồi chơi xơi nước chờ thêm bốn năm nữa. Nghĩa là nếu bầu cử quốc hội sớm được tiến hành vào mùa thu 2012, hay tốt nhất (cho Kalousek và cộng sự) là vào mùa xuân 2013, thì Václav Klaus chưa thể tham gia, và VV chắc sẽ thảm bại, xoá sổ.

Song cũng vẫn còn phải tính đến nước cờ của „siêu cao thủ“ Klaus, bởi tổng thống hoàn toàn có quyền không chấp nhận tổ chức bầu cử sớm. Mà trái lại, sẽ bổ nhiệm ČSSD, kẻ chiến thắng trong kỳ bầu cử năm 2010 đàm phán lập nội các mới cho hai năm nhiệm kỳ còn lại của quốc hội. ČSSD có thể dễ dàng liên minh với VV để lập chính phủ nhờ sự ủng hộ ngầm của đảng Cộng sản. Václav Klaus sẽ có đủ thời gian dọn đường mở lối cho quan lộ tương lai và đồng thời đẩy cả đối thủ sừng sỏ Kalousek lẫn thằng em bướng bỉnh Nečas vào ngồi ghế đối lập.

Mặc dù mọi kịch bản được đưa ra đều chỉ là phỏng đoán, nhưng thực tiễn chính trường Séc lâu nay khẳng định chẳng có gì là bất khả thi. „Tài nghệ của các chính khách Séc làm được cả những điều không tưởng,“ nhà nghiên cứu chính trị Rudolf Mládek bình luận trên iDnes.cz  

Nguyễn Anh Dũng tổng hợp 
Gửi đăng Vietinfo.eu

Ảnh trong bài: Nếu không ghi thêm, tất cả các ảnh trong bài này chỉ mang tính minh họa và có bản quyền như nguồn tin gốc đã đưa.

 

Booking.com
Tiêu điểm

Đọc nhiều

Thảo luận

Quảng cáo