Đám đông đến đón chào Chủ tịch Trung hoa do những người ẩn danh điều khiến
Người Hoa chào đón Tập cận Bình tại Praha (Michal Doležal- ČTK) |
Theo đánh giá của cô Samalova phóng viên thời sự ČT, đám đông đến đón chào Chủ tịch Trung hoa là do những người ẩn danh điều khiến.
Ngày hôm nay, nước Séc đã trải qua chuyến viếng thăm lịch sử đầu tiên của Chủ tịch Trung hoa. Theo Barbora Samalova, những người có mặt trên đường phố Praha tưng bừng vui vẻ trước sự có mặt của Tập cận Bình đã được tổ chức và có sự điều khiến, mặc dù họ khẳng định là không có chuyện đó. "Ai có ngần ấy thời gian đứng chờ cả buổi trưa trên phố đến lúc xe qua để vẫy cờ?" người phóng viên thời sự châu Á của Đài truyền hình Séc thắc mắc. Trong chương mục Phỏng vấn của ČT chị đã nói về 2 năm kinh nghiệm của mình tại Trung quốc.
"Nó làm tôi nhớ lại tuổi thơ của mình trước năm 1989. Người ta đến trường đón chúng tôi và chúng tôi phải đón chào cả lãnh tụ của Bắc Triều"
Ở Trung quốc, những hoạt động đón chào như chúng ta vừa chứng kiến tại Praha trong chuyến đi thăm của Chủ tịch Trung hoa là chuyện bình thường. Phóng viên của Đài Truyền hình Séc, cô Barbora Samalova tin rằng, hoạt động này đã được chuẩn kỹ lưỡng và nhiều phần do chính Đại sứ quán Trung quốc tiến hành. "Trong mỗi nhóm đều có một ai đó chỉ đạo, hoặc là an ninh mật mặc đồ thường dân, hoặc nhân viên tình báo" cô nhận định.
Đấy thực ra chỉ là một thí dụ nhỏ về việc các lực lượng an ninh ở Trung quốc hoạt động ra sao tại các sự kiện không được cho phép, hoặc ở đâu đó có sự có mặt không nên có của các nhà báo nước ngoài. Cô Samalova phân tích. "Nhưng quả thật đấy là ví dụ rất nhỏ", cô nói thêm.
Mục đích của đoàn người vẫy chào là để không có gì có thể làm hỏng được chuyến đi của Chủ tịch Trung hoa. Bất cứ dấu hiệu nào chứng tỏ có sự bất đồng đều cần được che kín hoặc được dẹp sạch. Cô Samalova cho rằng nếu như việc tung hỏa mù che đậy đã thành công và Chủ tịch Trung hoa Tập cận Bình đã không để ý thấy các hành động phản đối chuyến đi, thì nhiều phần tin tức về đoàn người phản đối ông ta và cả những hình ảnh đoàn người mang cờ Tây tạng sẽ không đến được tới tay ông ta.
Tại sao lại là những người dân Tây tạng đói nghèo và lạc hậu?
Trong số những người không hài lòng với chuyến thăm của Chủ tịch Trung hoa có nhiều người đã lưu ý đến vấn đề nhân quyền đang bị chế độ cộng sản xâm phạm, họ khẳng định rằng lời kêu gọi cương quyết trước kia của cộng hòa Séc về đề tài nhân quyền nay đã được thay thế bằng giấc mộng về kinh tế. Theo cô Samalova, phần đông dân Trung hoa không thể hiểu được kiểu suy nghĩ này.
"Nói một cách đơn giản, một người Trung hoa bình thường chỉ quan tâm để làm sao có thể sống được. Để no ấm, để kiếm được tiền, để nuôi được gia đình, giúp được cha mẹ, và để tiết kiệm được cho lúc về hưu. Nếu giàu có một chút, anh ta sẽ muốn đi đây đó và gửi con ra nước ngoài ăn học. Những gì mà chúng ta ở phương Tây hiểu là quyền con người, đều không làm anh ta mảy may" cô giải thích.
Mặc dù người Hoa quan tâm đến chính trị, bàn luận và nguyền rủa nó, nhưng tất cả chỉ kết thúc ở đó. Họ không coi quyền con người là điều gì quan trọng. Cô Samalova nhận định, hình ảnh người dân mang lá cờ Tây tạng, lá cờ biểu tượng của sự tàn ác của nhà nước Trung hoa đối với các nhà hoạt động, lại là những gì mà người Hoa bình thường không thể hiểu. Người Tây tạng vốn bị coi là một thiểu số rất nghèo và lạc hậu. "Vậy tại sao một dân tộc nào đó ở châu Âu lại quan tâm đến thế với chính người Tây tạng?"
Những người phản đối nhà nước Trung hoa trên phố Loretanska tại Praha (Ảnh:Katerina Sulova- ČTK)
Không hỏi những gì không được phép
Barbora Samalova sống ở Trung quốc đã 2 năm, là phóng viên thời sự cô phải tìm hiểu tất cả các sự kiện mang tính thời sự làm rung chuyển xã hội Trung quốc. Công việc của nhà báo trong chế độ cộng sản rất nặng nề, hàng loạt điều bị cấm đoán. "Thỉnh thoảng chúng tôi còn không được quay trên phố xá Bắc kinh", cô kể. Người ta bảo tốt hơn hết là đừng có hỏi, cái gì là được hay không được phép.
Các nhà báo thường tìm cách lách qua các quy định. "Camera càng nhỏ thì càng dễ không bị để ý", cô Samalova giải thích rằng cô còn quay một số tư liệu tế nhị bằng mobil. "Một vài lần chúng tôi đã bị cảnh sát giữ và yêu cầu chúng tôi phải xóa, nhưng đó cũng không phải chuyện xảy ra thường xuyên".
Đừng nói những điều vô nghĩa
Các nhà báo phương Tây tại Trung quốc đều bị hạn chế đi lại. Họ không được phép tới Tây tạng, và về cơ bản thì cũng không được tới Tân cương quê hương của người Duy Ngô Nhĩ Uyghur.
Samalova đã đến được đây, tuy là theo đoàn chính thức, có nghĩa là có tới mười người an ninh và nhân viên của Bộ ngoại giao đi kèm. Lưu ý những người được phỏng vấn "không nói những điều vô nghĩa" là chuyện bình thường.
Phỏng vấn một cách nghiêm túc về thực trạng của người Duy Ngô Nhĩ Uyghur là điều không thể. "Dẫu vậy đó cũng là điều hữu ích, bởi vì có thể quay một loạt các sự việc xung quanh" cô tiết lộ. Cô kể lại, trong những "phút lơ đãng" của những người canh gác cô đã quay được cảnh cảnh sát kiểm tra giấy tờ của các thanh niên Duy Ngô Nhĩ và kiểm tra cả những gì họ có trong điện thoại di động. Cô giải thích "Tất cả mọi người đều bị nghi ngờ là khủng bố".
Cô cũng đã có được buổi phỏng vấn với những người bị quản thúc, ví dụ như với những người mẹ có con bị sát hại trên quảng trường Thiên an môn. Tuy nhiên đó là những việc liều lĩnh, những người bị tù thường bị nghe trộm và không khó khăn gì trong việc xác định ai đã gọi điện cho họ.
Nhưng chính họ cũng biết rõ khi nào chính quyền dán mắt vào họ và khi nào thì đỡ hơn. "Sự quan tâm của các nhà báo phương Tây làm họ rất mừng. Họ hiểu rằng công khai hoàn cảnh của mình sẽ chỉ tốt hơn cho họ. Họ ở trong hoàn cảnh vô vọng đến mức họ chẳng còn cách nào khác".
Cô gái không có danh tính
Một trong những trường hợp mà người phóng viên châu  đã quay được ở Trung quốc có liên quan tới chính sách một con. Hệ quả của các quy định mà cho tới cách đây chưa lâu người Hoa không được phép có nhiều hơn một con là trên cả nước có tới gần một triệu người sống không danh tính bên lề xã hội.
"Mới đây chúng tôi đã ghi hình được với một cô gái là con thứ hai trong một gia đình. Cô rất thông minh và đầy năng lực. Cô đã 23 tuổi và không được làm gì" cô Samalova kể chuyện. Cô gái không được phép tới trường, không được tìm việc một cách hợp pháp, cả đời cô chỉ ngồi ở nhà. "Nếu như chị cô không dạy cô biết đọc, biết viết thì cô đã chẳng có bất cứ kiến thức nào".
Cô đã gửi tới chính quyền vô số đơn kiện, nhưng vẫn chưa được hồi âm. Mặc dù chính quyền đã hồ hởi cải tổ lại "chính sách kế hoạch hóa sinh đẻ" và mỗi gia đình được phép có hai con. "Đó là vấn đề cơ bản của Trung quốc. Ngay cả khi có nỗ lực muốn thay đổi phần nào một điều gì đó, thì thói quan liêu lan tràn đến mức độ mà trong thực tế sẽ chẳng có thay đổi nào có thể xảy ra" cô Samalova nhận xét.
Các giá trị ư? Chủ yếu là vật chất
Người Hoa đã quen với chính sách một con mà Chủ tịch nước đương thời mới cho phép thay đổi, đến mức giờ đây họ không còn tha thiết có nhiều con. Họ lo rằng thêm con sẽ là thêm gánh nặng cho quỹ gia đình, những người quanh 30 tuổi mà cô Samalova thường gặp thậm chí còn không muốn có con. Để không bị khó khăn về tài chính. Điều này cũng đúng với khẳng định đã nói trên rằng trong xã hội Trung quốc ngày nay các giá trị mang tính vật chất đang chiếm ưu thế.
Đồng thời cô Samalova đánh giá cao sự tận tâm với gia đình và sự cần cù đôi khi đến mức tự hại mình. Công nhân trong nhà máy sẵn sàng làm việc 12 tiếng một ngày và 7 ngày trong tuần để có thể gửi tiền về gia đình. Giờ đây họ đang ý thức được sức mạnh tập thể và đang xuống đường ngày càng thường xuyên hơn.
"Họ sẵn sàng chống đối khi họ không được nhận lương, hoặc để được điều kiện tốt hơn", người phóng viên kể lại và nhấn mạnh rằng con số các đợt biểu tình ở Trung quốc mỗi năm một tăng. Năm ngoái con số đó là 3000. Theo người phóng viên, các bất bình trong xã hội có thể ngày càng tăng, chủ yếu là vì nền kinh tế phát triển ngày một chậm. Ở các thành phố lớn, giới trung lưu đang ngày một đông hơn nhưng tại nông thôn vẫn là tình trạng vô cùng nghèo khó bao trùm.
Nguồn: ceskatelevize.cz
Người dịch: Thanh Mai- vietinfo.eu