Séc: Tổng thống đã chỉ định thủ tướng mới

Chủ tịch ODS Petr Fiala tuyên bố tiếp nhận ủy nhiệm và trong những ngày tới sẽ tiếp tục đàm phán với các đối tác liên minh về cơ cấu chính phủ mới. Một ngày trước đó, các đại diện của năm phái (gồm ODS, TOP 09 và KDU-ČSL hình thành liên minh SPOLU cùng liên minh PirSTAN) đã ký thỏa ước liên minh. Cùng ngày, Quốc hội mới đã có phiên họp đầu tiên. Liên minh SPOLU và PirSTAN có tổng cộng 108 ghế trong Quốc hội 200 đại biểu. Sau khi kết thúc các phiên họp hiến pháp của Quốc hội, thủ tướng đương nhiệm Andrej Babiš ngày 10/11/2021 đệ trình đề nghị từ chức lên tổng thống. Thông tấn xã ČTK cho hay, nghị sĩ chủ tịch ANO Andrej Babiš sau khi bước vào vị thế đối lập sẽ mở văn phòng nghị sĩ của mình ở Roudnice nad Labem và sẽ có mặt tại đây vào thứ Hai hàng tuần. Trước bầu cử, Andrej Babiš từng tuyên bố nếu kết quả bầu cử buộc  phong trào ANO phải sang vị thế đối lập thì sẽ rời chính trường để trở về sự nghiệp kinh doanh.

"Ngài chủ tịch kính mến, căn cứ vào kết quả bầu cử Quốc hội tôi ủy nhiệm, để Ngài điều hành việc đàm phán với các đại diện chính đảng khác có đại biểu trong Quốc hội, nhằm mục đích thành lập chính phủ mới," trang website chính thức của Lâu đài Praha trích dẫn ngôn từ của tổng thống Miloš Zeman và bổ xung: "Tôi kỳ vọng là Ngài sẽ được thông tin về kết quả đàm phán của Ngài để tôi có thể quyết định các bước tiếp của mình theo thủ tục hiến định."

Theo nhà nghiên cứu chính trị Lubomír Kopeček thì thao tác ủy nhiệm thành lập chính phủ không được Hiến pháp CH Séc qui định cụ thể, mà chỉ là tập quán. "Vào thời điểm hiện nay của chúng ta, khi mà hầu như chính phủ đã hình thành, thì đó là thủ tục thừa. Nhưng tất nhiên có thể- tổng thống có thể nói sao cũng được," Lubomír Kopeček bình luận.

Lubomír Kopeček đồng thời phân tích, là trong bối cảnh tương quan chính trường hiện nay khả năng Miloš Zeman gây trở ngại cho quá trình đàm phán lập chính phủ mới khó có thể xảy ra vì nhiều lí do: "Tổng thống đang tiếp tục nằm viện và cơ hội không có nhiều. Hơn nữa thấy rõ là chính phủ hiện hành không còn tham vọng tiếp tục, nên chúng ta cần có chính phủ mới. Nếu tổng thống cố tình cản trở tiến trình này sẽ gây phản ứng dữ dội và chắc chắn là cả thủ tướng đương nhiệm Andrej Babiš cũng không mặn mà gì."  Hơn nữa theo Lubomír Kopeček, thì chính trường hiện nay đã tới giai đoạn là thỏa ước liên minh đã được ký kết và chính phủ mới hầu như đã định hình. "Khó có thể hình dung, là còn tồn tại một khả năng nào khác, cho nên việc cản trở sẽ không mang ý nghĩa gì hết," nhà nghiên cứu chính trị kết luận.

Muốn tận hưởng thời gian an nhàn cuối cùng trong nhiệm kỳ tổng thống

Ngay sau khi có kết quả bầu cử, mô hình chính phủ liên minh tương lai như hiện nay đã được nói đến nhiều nhưng với thận trọng nhất định bởi dựa vào kinh nghiệm quá khứ. Thủ lĩnh phong trào ANO Andrej Babiš bao giờ cũng là lựa chọn ưu tiên của Miloš Zeman trong những năm qua và đã từng chống lưng để Andrej Babiš vượt qua nhiều bão gió. Nên mặc dù những đối tác ČSSD và KSČM dễ bảo mà Andrej Babiš từng dựa dẫm đã bị bật bãi, nhưng tài thao lược đã được chứng minh của Miloš Zeman vẫn làm tất cả phải dè chừng. Bởi với thẩm quyền của mình Miloš Zeman hoàn toàn có thể "ngoan cố" ví dụ để Andrej Babiš điều hành chính phủ thiểu số kể cả không có tín nhiệm của Quốc hội tồn tại cho tới khi tổng thống về vườn. Nhưng dĩ nhiên điều kiện tiên quyết để Miloš Zeman có thể đi những nước cờ như vậy là sức khỏe, lại là thứ mà tổng thống đang chẳng còn bao nhiêu bởi căn bệnh đã được xác định là xơ gan mãn tính. Mà theo y học nguyên nhân phổ biến nhất của căn bệnh này là nhiễm trùng gan do virus và sử dụng quá độ đồ uống chứa cồn.

Về tình trạng sức khỏe và khả năng đảm đương trọng trách của tổng thống Miloš Zeman đã trở thành đề tài tranh cãi lâu nay. Thậm chí Thượng nghị viện, cơ quan lập pháp mà đại đa số là những nhân vật không mặn mà gì với Miloš Zeman không hề giấu diếm ý đồ loại bỏ tổng thống vì lí do sức khỏe bằng cách kích hoạt điều 66 của Hiến pháp, tạm thời tước đoạt thẩm quyền tổng thống. Cờ cũng được trao vào tay các Thượng nghị sĩ còn bởi theo kết luận của các bác sĩ điều trị, thì Miloš Zeman không thể thực hiện trọn vẹn thẩm quyền tổng thống của mình.

Tạm thời hiện nay chế độ dinh dưỡng của tổng thống được giải quyết bằng hình thức truyền trực tiếp vào dạ dầy. Theo bác sĩ Pavel Pafek, bệnh nhân được truyền dinh dưỡng bằng hình thức này vẫn có thể sinh hoạt tương đối bình thường cả trong thời gian dài. Nhưng nếu tới một vài năm thì rất hiếm. Theo các Thượng nghị sĩ, nếu tổng thống đủ khả năng thực hiện những nhiệm vụ quan trọng, sẽ không nhất thiết phải tính đến khả năng kích hoạt điều 66. Hiện nay tổng thống Miloš Zeman tại Bệnh viện Quân đội Trung ương đã được chuyển sang khu vực các bệnh nhân điều trị lâu dài dĩ nhiên là phòng riêng biệt cao cấp.  Khu vực này điều trị những bệnh nhân đã được điều trị vấn đề sức khỏe cấp tính, nhưng tình trạng chưa được cải thiện đến mức có thể điều trị ngoại trú.

Chủ tịch ODS Petr Fiala chia sẻ, là tổng thống Miloš Zeman mong muốn chính phủ mới ra đời trong thời gian sớm nhất. Theo thông lệ, thủ tục trao sắc lệnh bổ nhiệm thủ tướng là nghi lễ được tổ chức tại Lâu đài Praha. Miloš Zeman từng tuyên bố thủ tục bổ nhiệm chính phủ mới sẽ diễn ra tại lâu đài ở Lány chứ không ở Lâu đài Praha như thông lệ. Nhưng theo bác sĩ Tomáš Zima thành viên hội đồng y tế  giám sát tình hình sức khỏe của tổng thống, thì mặc dù có những cải thiện nhất định thời gian Miloš Zeman phải nằm dưới sự chăm sóc tích cực của các bác sĩ trong bệnh viện sẽ phải thêm vài tuần hay cả tháng nữa. Theo bác sĩ riêng của tổng thống và đồng thời là giám đốc Bệnh viện Quân đội Trung ương Miroslav Zavoral, thời gian nằm viện của Miloš Zeman dự kiến tối thiểu phải thêm ba bốn tuần nữa. Theo Hội đồng các bác sĩ điều trị mà lần đầu tiên được thành lập vì sức khỏe của tổng thống, thì mặc dù sức khỏe đã được cải thiện nhưng Miloš Zeman vẫn chưa thể đủ khả năng đảm nhiệm trọn vẹn trọng trách. Hội đồng cũng chưa thể đưa ra những chẩn đoán mới, bởi bệnh tật của tổng thống "tự thân nó đã khó có thể hồi phục".  (Novinky)

Theo Hương Sen