VN: Nền giáo dục hời hợt: cung ứng nhân lực sư phạm cho Grab, Uber
Đội ngũ xe ôm công nghệ Grab (hay Uber) có một số lượng lớn là sinh viên và cử nhân thất nghiệp! |
Từ “chuẩn hóa”, đến “đổi mới, đào tạo, bồi dưỡng, đánh giá, nâng cao năng lực nghề nghiệp, chế độ ưu đãi, khuyến khích đội ngũ nâng cao chuyên môn nghiệp vụ”… Tóm lại, là nếu chỉ cần thực hiện chỉ 1/3 trong số những ngôn từ nêu trên cho cán bộ quản lý và đội ngũ giáo viên thì quan điểm – nguyên tắc “giáo dục là quốc sách hàng đầu” đã được thực thi.
Tuần vừa qua giáo dục tiếp tục nổi sóng với phát biểu của ông Bộ trưởng Bộ GD-ĐT Phùng Xuân Nhạ, khi ông nhấn mạnh, ngành sư phạm cần học hỏi ngành công an và quân đội (hai ngành đang thu hút đào vào).
Sở dĩ ông Bộ trưởng lên tiếng, là vì vừa qua, một số trường tuyển sinh ngành sư phạm buộc phải hạ điểm chuẩn xuống còn 9-10 điểm/ 3 môn (tương đương mỗi môn 3 điểm). Kết quả là câu hỏi to tướng về chất lượng của nền giáo dục được đặt ra, khi mà những chủ nhân tương lai của đất nước lại được giáo dục bởi những giáo viên hạng thấp như vậy.
Khó có thể hình dung được toàn bộ nền giáo dục giờ đây lại phải đặt ra câu hỏi: giáo dục chúng ta là giáo dục gì?
Nếu xét về các chỉ đạo liên quan về giáo dục thì Việt Nam hoàn toàn có thể tự tin là thừa thãi, thậm chí mang tính toàn diện. Kể cả việc đổi mới chương trình giáo dục (tức cách tân việc dạy và học, nâng cao – đổi mới chất lượng đào tạo nhằm đáp ứng nhu câu xã hội) đã có hẳn một Nghị quyết 29 về “Về Đổi mới căn bản, toàn diện giáo dục và đào tạo, đáp ứng yêu cầu CNH – HĐH trong điều kiện kinh tế thị trường, định hướng XHCN và Hội nhập quốc tế”.
Phần 6, mục III của Nghị quyết 29 nêu hẳn giải pháp trong chấn chỉnh nền giáo dục hư danh và chậm đổi mới là “phát triển đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý, đáp ứng yêu cầu đổi mới giáo dục và đào tạo”.
Từ “chuẩn hóa”, đến “đổi mới, đào tạo, bồi dưỡng, đánh giá, nâng cao năng lực nghề nghiệp, chế độ ưu đãi, khuyến khích đội ngũ nâng cao chuyên môn nghiệp vụ”… Tóm lại, là nếu chỉ cần thực hiện chỉ 1/3 trong số những ngôn từ nêu trên cho cán bộ quản lý và đội ngũ giáo viên thì quan điểm – nguyên tắc “giáo dục là quốc sách hàng đầu” đã được thực thi.
Tuy nhiên, trong thực tế, điều gì đã xảy ra?
Giáo viên sư phạm được bao cấp học phí, và đào tạo tràn lan. Kết quả là đa số cử nhân sư phạm hoặc không có việc làm, hoặc làm trái ngành (như công nhân), hoặc làm theo dạng hợp đồng ngắn hạn với mức lương từ 1 triệu 500 nghìn đồng cho đến 2 triệu 500 nghìn đồng/ tháng (mức lương cơ bản được quy định từ thời điểm 1/2017 là 1 triệu 300 ngàn đồng/ tháng). Số tiền này nếu ở các tỉnh thì ở mức… cầm cự để tồn tại qua ngày, nếu ở các thành phố thì trở thành một số tiền chỉ đủ… đổ xăng và mua card điện thoại.
Vậy kiềm chế đầu vào và nâng cao đầu ra là một phương thức tốt để giải quyết nạn thừa đào tạo, và thừa cả nhu cầu sử dụng giáo viên nêu trên.
Tuy nhiên, rất tiếc là trong Hội nghị tổng kết năm học 2016-2017 và đề ra phương hướng, nhiệm vụ năm học 2017-2018 của các cơ sở giáo dục đại học, các trường sư phạm ngày 11/8 vừa qua, ông Bộ trưởng Bộ GD&ĐT Phùng Xuân Nhạ đã cho thấy quan điểm mang tính hời hợt của mình.
Ông Phùng Xuân Nhạ lại cho rằng, “Ngành sư phạm muốn nâng cao chất lượng đầu vào phải học tập kinh nghiệm từ ngành công an, quân đội là giao chỉ tiêu hàng năm, có chính sách ưu tiên về học phí và được phân công công việc sau khi ra trường. Dù thế nào cũng phải làm sao giáo sinh vào trường sư phạm thấy tự hào”.
Ông Bộ trưởng Bộ Giáo dục & Đào tạo Phùng Xuân Nhạ với những phát ngôn hời hợt về giáo dục |
Thực ra, những quan điểm này hoàn toàn vô nghĩa, nó đã đặt nhắc đến nhiều trong thời gian vừa qua, và dường như mỗi lần ngành giáo dục có điểm nóng liên quan đến ngành sư phạm thì luận điểm này được đưa ra. Vậy giải pháp là gì để nâng cao chất lượng đầu vào, Bộ GD-ĐT đã có phương hướng như thế nào trong giao chỉ tiêu hằng năm, có hay không việc xóa bỏ chính sách ưu tiên học phí mà cần chú trọng phân công công việc, việc phân công việc là cam kết nhà trường với địa phương hay là cam kết giữa Bộ GD-ĐT với địa phương?
Ông [Phùng Xuân Nhạ] cho rằng các trường phải coi tự chủ là đích đến để nâng cao chất lượng chứ không phải chỉ là vấn đề tài chính. Nhưng tự chủ ngoài tài chính, tức là tự chủ về chỉ tiêu tuyển sinh. Vấn đề là ngành sư phạm được chu cấp ngân sách, và nó là ngành “nuôi sống” giảng viên trường sư phạm theo nguyên tắc “có lớp có tiền, có tiết có bạc”. Do đó, ngay cả khi số lượng sinh viên ra trường không có việc làm, thì hằng năm – thay vì “co bóp” lại theo nhu cầu thị trường, thì các trường sư phạm (hoặc có đào tạo ngành sư phạm) tiếp tục mở rộng tuyển sinh thông qua tiếp tục giữ chỉ tiêu tuyển sinh hoặc khai sinh ngành mới. Không đâu xa, trường ĐHSP – ĐH Đà Nẵng liên tiếp mở các ngành mà khả năng có việc làm cực-kỳ khó khăn, như ngoài ngành sư phạm Lịch sử thì có ngành cử nhân Lịch sử, hay ngoài ngành sư phạm Văn học thì có ngành Văn hóa học, ngoài ngành sư phạm Địa lý thì có ngành Địa lý tài nguyên và môi trường.
Vậy giải quyết sự “tự chủ” nhưng phi nhu cầu xã hội này như thế nào? Nếu như Bộ GD-ĐT không “sâu sát” hơn trong chỉ định nghiêm cấm mở các ngành mà xã hội thừa hoặc không có như cầu, hoặc đặt ra chỉ tiêu kiềm chế về ngành (sư phạm) trên cơ sở tổng hợp số liệu sinh viên ngành thất nghiệp hàng năm? Trong khi đó, lãnh đạo Bộ GD-ĐT lại nhấn mạnh quy hoạch mạng lưới các trường sư phạm như là một “ưu tiên” (trường trung tâm-trường phân hiệu – trường vệ tinh), mà ưu tiên này hoàn toàn vô nghĩa trong giải quyết mệnh đề đào tào ngành sư phạm thấp, chất lượng sư phạm đào tạo kém, nhân lực sư phạm thất nghiệp tràn lan.
Nếu là một nhà hoạch định giáo dục nước nhà dựa trên cơ sở thực tiễn, ông Phùng Xuân Nhạ nên là con buôn giáo dục để triệt tiêu hết các ngành mà xã hội không có nhu cầu – đồng nghĩa với giao tự chủ cho các trường từ mảng tuyển sinh – đào tạo và cung ứng nhân lực, nhưng tự chủ phải bao hàm trách nhiệm, nếu trường nào có số liệu sinh viên ra trường không tới 50% thì chấm dứt ngay tuyển sinh ngành và cấm mở ngành trong 3 năm. Sinh viên đào tạo tương ứng với nhu cầu giáo viên hằng năm, nếu năm 2022 nhu cầu địa phương như Thừa Thiên Huế là 300 chỉ tiêu nhưng có 299 chỉ tiêu là ngành mầm non và tiểu học thì ưu tiên đào tạo sinh viên hai ngành lại, các ngành khác đóng cửa chờ có “chỉ tiêu xã hội”. Chỉ làm như vậy thì mới gọi là “nghiêm túc trong giáo dục”, chứ toàn bộ quan điểm chính mà ông Phùng Xuân Nhạ nêu ra trong Hội nghị giáo dục chỉ là thứ quan điểm sáo rỗng và hời hợt.
Mà với quan điểm như thế, đề nghị ông Phùng Xuân Nhạ nên tiến hành quy hoạch sinh viên sư phạm, cử nhân sư phạm cho công ty Uber hoặc Grab để làm... xe ôm công nghệ.
Nguồn: Anh Văn/VNTB