Đánh Trung Quốc tại cao điểm 772 ngày 12/7/1984 Hà Giang

Nhưng tinh thần dũng cảm chiến đấu dám đánh, quyết đánh, dám xả thân hi sinh vì sự vẹn toàn của biên giới tổ quốc của cán bộ chiến sĩ ta cần được ghi nhận".

Nghe câu trả lời của tôi, cả hội trường như lặng hẳn. Giọng Tư lệnh chùng xuống, ông nói đại ý là:"Đánh nhau phải có thắng, có thua. Nhưng phải biết vì sao mà thua, vì không hiểu địch, nóng vội, coi thường địch hay ý chí quyết tâm chưa tốt, trình độ chiến đấu còn non kém...Chỉ huy các đơn vị phải kiểm điểm thật kĩ rồi rèn luyện bộ đội thật tốt, thật đầy đủ, tiếp tục chiến đấu giành thắng lợi"...

4h5 phút ( ngày 12/7/1984-CT-PVĐ ) có 3 tiếng gõ nhẹ trên máy bộ đàm. Đồng chí Bộ B trưởng thông tin báo cáo: "Lệnh nổ súng". Phía trước mặt, rồi cả thung lũng Nậm Ngặt lửa sáng rực. Tiếng pháo cối, lựu đạn, 12ly7, DKZ, AK...nổ. Mặt đất rung chuyển. Tôi lệnh cho đồng chí Bộ bằng mọi cách liên lạc được với các mũi, hướng, cũng như cấp trên nhưng rất nhiễu, chuyển về sóng phụ cũng không liên lạc được. Tôi lập tức leo lên phía trên đỉnh quan sát nhưng cũng chỉ thấy khói lửa và tiếng nổ của các loại súng. Tai ù đặc mà lòng nóng như lửa đốt bởi không liên lạc nắm bắt được tình hình phía trước của đơn vị cũng như các mệnh lệnh của cấp trên. 
6h10 phút, đồng chí Bộ hô to: "Đã chiếm được D3, tiểu đoàn 3 xuất kích"!
Tôi hỏi:"Lệnh của ai"? Đồng chí Bộ trả lời:"Tham mưu trưởng Kham". Tôi lập tức điện gặp đồng chí Lan C trưởng C12 nói rõ hiện ta đã chiếm được D3, địch đang chống trả quyết liệt. Đồng chí cho hỏa lực chế áp trận địa cối của địch sau 772 để thê đội 2 xuất kích. Sau loạt tiếng nổ đầu nòng hỏa lực của ta, tôi ra lệnh toàn đơn vị xuất kích. Các cỡ súng thi nhau nổ. Tiếng hô xung phong vang động cả thung lũng Nậm Ngặt. Xách AK vận động theo đơn vị mà lòng tôi trào lên niềm vui khôn tả. Vượt qua khe Cụt, tới khu vực có hòn Đá Dựng gặp đồng chí Bính trợ lí tác chiến tay cầm súng ngắn đang chỉ huy bộ đội xung phong. Tôi chỉ thẳng lên phía mục tiêu rồi vượt lên phía trước. Lúc này, các cỡ súng của địch tập trung vào hướng chúng tôi. Đạn bay ràn rạt, đất đá tung tóe, cây cối đổ ngổn ngang. Bám vào sườn núi tôi vượt lên một quãng khoảng 15m thì gặp đồng chí Hoa C phó C11 đang ép mình vào rãnh núi. Tôi hỏi Hoa:"Anh Thanh đâu"? Hoa trả lời:"Em bị thương", rồi chỉ tay về phía đỉnh đồi. Tôi vượt lên 7m nữa thì gặp đồng chí Minh C trưởng mình trần máu me bê bết nằm ngất lịm. Tôi ngồi xuống ôm lấy Minh, Minh mở mắt thều thào: "Anh Thanh đã hi sinh". Rồi Minh chỉ tay về hướng đỉnh đồi. Tôi bảo anh em đưa ngay đồng chí Minh xuống và tiếp tục vượt lên. Trước mặt sau lưng, đất đá bay ràn rạt.

Tôi bám được đường ngang lưng chừng D3. Đường này rộng khoảng 2m, cách chiến hào phía trước khoảng 20m. Tôi dừng lại và nhảy ngay vào 1 hố pháo cạnh mép đường. Sương mù dày đặc, cách 5-7m cũng khó phát hiện ra nhau. Anh em thấy tôi thì vô cùng mừng rỡ. Phía trước là C10 có đồng chí Cúc C viên, Hiền C phó, Tiếp xạ thủ B40, Đoan A trưởng...phân đội DKZ đồng chí Thành, đồng chí Quý. Bên cánh phải, đồng chí Toản C viên C11, đồng chí Đích và 1 số anh em khác. Cạnh tôi là anh em D bộ, Tuấn, Thọ, Ba, Kí, Chính, Bộ, Kim, Thanh B trưởng vận tải, Hoan... khẩu đội MK19 đồng chí Lý, Sĩ... Toàn bộ đội hình đã nằm gọn trên khu vực Đầu Voi và sườn phía Nam D3. Lợi dụng sương mù, tôi cho gọi Cúc và Toàn nắm lại tình hình đơn vị. Được biết C11 bị thương vong gần hết, phân đội theo đồng chí Thanh xung phong đánh vào bên phải D3 không liên lạc được. C10 đã chiếm được 1 đoạn chiến hào. Hỏa lực địch bắn thẳng, đã có thương vong, đạn dược không còn được bao nhiêu. 

Lúc này, đồng chí chiến sĩ thông tin( mạng của sư đoàn) đi với đồng chí Thanh chạy tới. Tôi hỏi ngay:" Thanh đâu"? Đồng chí đó lắc đầu và chỉ về phía trên đỉnh đồi và báo cáo chỉ huy sư đoàn cần gặp thủ trưởng. Tôi chỉ tay về phía địch nói:" cấm gọi thủ trưởng". Rồi cầm tổ hợp báo cáo trực tiếp tình hình đơn vị với đồng chí Điếm sư đoàn trưởng. Tôi bảo với Cúc và Toản:" hiện nay chần chừ là chết, các anh về cho bộ đội triển khai công sự, giữ chắc khu vực đã chiếm". Tôi gọi pháo cấp trên chi viện, chuẩn bị xung phong...
Anh em C10 dùng lựu đạn ném mạnh về phía trước. Địch tưởng ta xung phong. Các hỏa điểm của địch phát lộ. Xạ thủ B40 cứ nhằm vào mà khai hỏa. Tiếng súng lại rộ lên, đạn bay chiu chíu trên đầu. Sương tan dần, toàn bộ đội hình lộ rõ trên sườn đồi. Bên cánh phải xuất hiện 1 ổ hỏa lực bắn xả vào sườn đơn vị. Đồng chí Cúc chạy xuống báo cáo anh Hiền bị thương xin được rút quân. Tôi nói với Cúc:" bây giờ, chỉ có tiến chứ không có lùi". Cúc khóc và chạy đi...

Địa hình hẹp lại dốc, khẩu đội MK19 không thể triển khai giá súng bắn được. Tôi vẫy tay gọi Lí, rồi chỉ về mỏm đồi phía sau bảo đưa khẩu đội xuống đấy giá súng. Nhằm hỏa điểm phía sườn phải mà bắn. MK19 vừa bắn được một loạt thì:" Bùm". Toàn bộ khẩu đội bị DKZ của địch bắn vào. Tất cả anh em khẩu đội đều hi sinh. Quân địch la hét rất rõ:" Tran trả, tran trả"... 
Một loạt rồi hai loạt AK bắn gần, đanh gọn. Tiếng chân địch xô nhau chạy, rồi lựu đạn và các cỡ súng nổ chát chúa, khói bụi mù mịt. Đồng chí Thanh B trưởng vận tải trúng đạn hi sinh. Tôi phẩy tay bảo đồng chí Thọ, đồng chí Bảo y tá đưa Thanh xuống.
Tưởng tôi ra lệnh rút, toàn bộ đội hình của đơn vị theo nhau trượt xuống chân đồi. Tôi cầm lấy tổ hợp trên tay chiến sĩ thông tin báo cáo với đồng chí Điếm:"hiện chúng tôi không đủ sức tiến công, địch đang phản kích rất mạnh, xin pháo bắn ngay vào D3, chỗ tôi đang ở - tôi K3". Đồng chí Điếm hỏi lại:" Đồng chí tên gì"? Tôi trả lời:" Tôi là Châu". Trao tổ hợp cho chiến sĩ thông tin, tôi nói:" hướng đồi xanh-tìm về đơn vị". Nhìn ngược lên đỉnh đồi trống hoác. Đường tiến nham nhở vết đạn. Trận địa lúc này im ắng lạ thường. Tôi như kẻ mộng du, ôm chặt súng. Thả người trượt xuống chân đồi...

Xuống tới chân đồi, nơi vị trí xuất phát tấn công của C11. Trước mắt tôi là đồng chí Hà bị đạn cụt mất cánh tay trái đã hi sinh. Thì vừa lúc tiếng rít của pháo cối, tôi nhảy vào một cái hầm đã chật ních anh em bị thương. Họ kêu la inh ỏi, tôi ra hiệu bảo anh em im lặng. Lúc này, địch cũng đang la hét, tôi nhắc anh em im lặng bởi ta rất gần địch, nhất định chúng sẽ mò xuống. Hết loạt pháo, tôi lần đến chỗ đồng chí Minh C trưởng C11 đang nằm trên một cái võng mắc sát mặt đất. Tôi nắm lấy tay Minh vỗ nhẹ, Minh nhận ra tôi rồi nói trong hơi thở:"Chắc em chết mất.., còn sống khi qua Vinh anh ghé thăm nhà em, vợ con em ở công ty chất đốt thành phố Vinh". Tôi nói với Minh:" Chú không thể chết được, còn anh thì còn em". Rồi tôi quay lai cái hầm, nơi có đông anh em đang trú ẩn. Nhìn các chiến sĩ máu me, bùn đất phờ phạc mà lòng tôi đau quặng. Tôi bảo anh em:" Ta và địch rất gần nhau, tránh kêu khóc, ồn ào. Đồng chí nào còn khỏe thì theo tôi". Đồng chí Đoan C10 tay cầm con dao Mán đứng dậy nói:"Có tôi". 
Hai anh em tôi vượt lên phía trên bên phải một quãng gặp một gốc cây to thì nằm lại. Tôi đưa cho Đoan 2 quả lựu đạn, bảo Đoan cảnh giới phía trái, tôi cảnh giới phía phải. Nhìn ngược lên đỉnh đồi, cỏ tranh lau lách bị đạn bắn như ai cầm liềm cắt. Cối pháo lại tiếp tục bắn. Mặt đất rung chuyển, tôi như chìm vào giấc ngủ...
Khi mở mắt ra thì thấy Đoan nhìn tôi cười răng trắng hếu. Ghé sát vào tai tôi nói:"Số ông cao lắm, không chết được đâu". Tôi nghĩ: "Lúc này mà hắn vẫn cười được, vậy là tôi lại có một chiến sĩ gan dạ bên cạnh". Khi hoàn toàn tỉnh táo, tôi kiểm tra lại mình, may vẫn còn nguyên, chỉ tội toàn thân đau ê ẩm. Lúc này trời đã về đêm, nghe ngóng động tĩnh, tôi và Đoan trở lại khu vực bộ đội đang nằm.
Tôi nói với anh em:"Ta phải nhanh chóng rời khỏi nơi này, tìm về bình độ 600 sẽ có người đón". Anh em kẻ nhẹ dìu người nặng theo tôi ra ngoài. Lần mò trong đêm tối, mãi đến gần sáng mới tới sở chỉ huy của tiểu đoàn (khu vực hang Mán)...

Thương binh, tử sĩ và bộ đội ngồi, nằm chật cả khu vực sở chỉ huy. Nghỉ một lát, tôi nói:" Quanh đây, ai là cán bộ Đảng viên xin mời đến để hội ý". Có tiếng xì xào rồi im lặng, tôi nhắc lại lần nữa. Đồng chí Hoa, Toản C11, Bính tác chiến, Bộ thông tin, Ba y sĩ lần lượt tới. Tôi hỏi đồng chí Bộ:" Có liên lạc được với Trung đoàn không"? Bộ trả lời:" Cả hữu tuyến và vô tuyến không liên lạc được". Hỏi Hoa và Toản, Bính về tình hình đơn vị, họ cũng chẳng nắm được gì nhiều. Mưa lạnh sương giá, thương vong mất mát của đơn vị như đang ngấm dần vào trong tôi. Tôi rùng mình ớn lạnh, biết cơn sốt rừng đang kéo tới. Tôi nói với Ba y sĩ:" Cho mình vài ống trợ sức và thuốc sốt rét... Rồi nói với anh em:" Ra hết đi". Tôi bò vào ngóc hang, quơ vội cái màn trùm kín đầu, quấn chặt lấy người, cứ thế để cho nước mắt tuôn trào. Tôi thiếp đi nghe tiếng thầm thì của Thanh đang kể chuyện ngày về phép đi hỏi vợ. Đã là một Tiểu đoàn trưởng, đứng trước nữa ngàn quân đĩnh đạc thế, thế mà trước người con gái yêu thương lại thấy run, phải nhờ cha nói hộ. Trước khi vào trận đánh, cô ấy đã kịp sinh cho anh một thằng trinh sát con chắc là kháu khỉnh lắm. Rồi đồng chí Công B phó DKZ tối qua đang khoe với tôi mới nhận được thư nhà. Vợ báo đã sinh con trai. Tôi bảo công hãy nhận sĩ quan làm chỉ huy cho con nó hãnh diện. Công hứa sau trận này sẽ trả lời. Thế mà giờ đây họ đã vĩnh viễn nằm lại nơi này. Tiếng thì thầm xa dần... Có tiếng loạc xoạc, ai đó nắm lấy chân tôi giật giật. Mở mắt nhìn xuống thì có mấy chiến sĩ đầu quấn băng trắng toát. Hỏi ra mới biết các cu cậu khát nước, rờ được hũ, thấy có nước, mở nắp cứ thế tu vào. Khi biết rõ là hũ đưng tro cốt của người quá cố, sợ ma nên tìm đến nằm cạnh tôi cho đỡ sợ. Sáng ngày 13/7, khoảng 8h sáng, Hoan từ trên đỉnh hang tụt xuống báo với tôi:" Địch bên D3 đông lắm". Tôi cùng Hoan leo lên quan sát bên ấy địch cũng đang thu dọn chiến trường, có cả mấy em quần trắng áo đỏ phất phới.

Hoan giương súng đòi bắn, tôi chỉ xuống anh em thương binh tử sĩ ở phía dưới. Hiểu ý, Hoan kéo khóa an toàn khẩu súng, rồi im lặng nhìn sang phía địch. Tôi tụt xuống đến hầm của Bính. Lúc này, Bính đang ngồi cạnh võng của Đa B trưởng C10 bị thương ở bụng, được băng bó nhưng ruột cứ trào ra. Đa quằn quại, thở rất mệt nhọc. Tôi cho dùng bát ăn cơm đậy và tiếp tục băng lại. Quá trưa thì Đa tắt thở. Ở hầm thông tin, có chiến sĩ bị thương phần bụng dưới ngày càng phình to lên, đau đớn quằn quại, cứ xin được chết. Tôi nói với Bảo y tá:" Có thể chọc xi-lanh vào mà hút nước tiểu ra". Bảo lắc đầu quầy quậy:" Chưa được học". Đau đớn, mệt mỏi, đói khát. Tôi không đành lòng nhưng cũng không làm gì được... Thời gian nặng nề trôi, rồi trời cũng tối. Khoảng 19h, có thêm đồng chí Long C phó C16 đến bắt liên lạc xin được giúp đỡ. Tôi bảo Hoan và Bộ ở lại canh gác và chăm sóc anh em. Còn tôi cùng với Long đi đến trận địa của C16. Trên đường vào gặp xác các tử sĩ Tiến, Công và 2 tử sĩ của C16. Chúng tôi đặt anh em nằm vào chỗ bằng, rồi đánh dấu. Sau đó vào khu vực hòn đá Dựng với niềm tin mong manh sẽ gặp được Thanh, Minh. Trên D3, chốc chốc địch lại ném lựu đạn. Phía ngoài chỗ tiếp giáp giữa 772 và 685, địch bắn pháo sáng, sáng rực. Khoảng nửa đêm, chúng tôi quay trở về hang thì bộ phận cáng thương của Trung đoàn do đồng chí Hồng, đồng chí Vị; của Tiểu đoàn do đồng chí Tình bí thư đoàn, đồng chí Châu trợ lí hậu cần cũng vừa đến. Lúc này anh em mới tin rằng tôi còn sống...

Sáng ngày 14/7, tôi trở ra bình độ 600. Người đón tôi là anh Kham, anh ôm chặt lấy tôi. Anh nói:" Tưởng chú chết rồi, mấy hôm nay anh em cơ quan tìm kiếm mãi mà không thấy xác, có mấy đứa khóc thương cảm lắm". Rồi anh chỉ hầm của trung đoàn trưởng bảo tôi xuống báo cáo. Chân vừa chạm cửa hầm thì nghe tiếng bên trong vọng ra:" Đứa nào mà thối thế"? Tôi lùi lại... Một bàn tay đặt nhẹ vào vai tôi, và tiếng nói nhỏ nhẹ:" Thôi mà chú". Rồi anh dẫn tôi về hầm của anh, anh nói:" Chú cởi quần áo ra cho chúng nó giặt hộ". Lúc này mới biết sau mấy ngày lăn lộn, bùn đất máu mủ, đúng là thối thật. Tắm rửa xong, đưa tôi phong lương khô và hộp sữa anh bảo:" Chú ăn tạm". Tôi vừa ăn, vừa báo cáo tình hình đơn vị, anh chỉ ngồi im lặng mắt nhìn sang phía cao điểm 772 và nói:" Hỏng hết cả rồi chú ạ". Rồi anh nói rõ tình hình chiến đấu của trung đoàn với tôi. Đến lúc này, tôi mới biết để thực hiện cơ chế một người chỉ huy, cấp trên đã áp dụng ngay cho trận đánh này. Trên Sư đoàn, đồng chí Điếm về làm Sư đoàn trưởng, anh Tứ phó tham mưu trưởng Sư đoàn về trực tiếp làm E trưởng E876 chỉ huy chiến đấu. Anh Hương E trưởng, anh Kham E phó tham mưu trưởng chỉ còn là quan sát viên. Anh Khoản chính ủy chỉ còn là E phó chính trị, chức Bí thư Đảng ủy giao cho anh Đại chủ nhiệm chính trị...Tiểu đoàn 3 sáng ngày 12 được tin Thanh hi sinh, buổi chiều thì được tin Châu cũng hi sinh. Trung đoàn đã cử đồng chí Chung tác chiến về làm chỉ huy Tiểu đoàn. Anh Kham cho người dẫn tôi về khu vực trú quân của đơn vị. Sau khi gặp Chung, tôi được biết C9 vẫn còn đủ quân, đang trấn giữ đường biên bảo vệ sở chỉ huy. C12 tổn thất không đáng kể. Nặng nhất là C11, C10. Rồi đến trung đôi DKZ. Thương vong đến lúc này cũng chưa rõ lắm. Anh em trở về đây chưa quá 100 người. Tư tưởng bộ đội chưa có biểu hiện gì. Khi biết tôi đã trở về thì anh em vô cùng mừng rỡ. Chiều hôm ấy, đồng chí Hoan, Chiến trọc và một số anh em khác trở vào Nậm Ngặt rồi gùi ra khoảng 30kg thịt trâu. Chiến trọc cười khà khà và nói:" Thịt trâu này trời cho, lẽ ra để mừng chiến thắng, nhưng hôm nay mừng sự đoàn tụ sau trận đánh cũng tốt". Anh em luộc thịt trâu quây quần vừa ăn vừa nghe Hoan kể chuyện địch trên D3 ngày hôm qua. Chiến trọc, Quý, Thành, Tiếp.. đề nghị:" Lúc này là lúc địch sơ hở nhất, cụ cho anh em nhảy vào đánh quả bất ngờ, chắc thắng to để trả thù rửa hận"...

Nguồn: Phạm Viết Đào Blog